بیزینس پلن
یکی از مراحل حیاتی در راه‌اندازی کسب و کار، تهیه بیزینس پلن (Business Plan) یا طرح کسب و کار است که نقش مهمی را در موفقیت و عدم موفقیت یک کسب و کار ایفا می‌کند. در ادامه به شما می‌گوییم که بیزینس پلن چیست و چه اهمیتی دارد و کمی هم درباره طراحی بیزینس پلن صحبت می‌کنیم. همراه ما باشید.
بیزینس پلن چیست؟
بیزینس پلن، سندی مکتوب و ۳۰ تا ۴۰ صفحه‌ای است که طرحی رسمی و مدون، از کسب و کار و اهداف آن و روش‌های رسیدن به هدف و به طور کلی جزئیات کسب و کارارائه می‌دهد. در این سند انتظارات، سرمایه، اهداف، روش‌ها و … کاملا توضیح داده می‌شوند و پیش‌بینی‌هایی نیز برای کسب و کار صورت می‌گیرد. بیزینس پلن راه‌های رسیدن به اهداف و عوامل بازدارنده را مشخص می‌کند و به شما کمک می‌کند که مسیر اصلی کسب و کارتان را گم نکنید و منحرف نشوید. این طرح باید بر اساس اهداف و موقعیت‌های جدید مدام به روز شود و راهنمایی‌های درستی ارائه دهد.
چرا بیزینس پلن می‌نویسیم؟
با نوشتن بیزینس پلن:
- شما و اعضای تیم‌تان درک عمیق تری نسبت به کسب و کارتان پیدا می‌کنید و می‌توانید مشکلات را بهتر بشناسید و در راستای بهبود کسب و کارتان گام بردارید.
- چارچوب و قواعدی را تعیین می‌کنید و با پیروی از آنها نظم بیشتری در کسب و کارتان خواهید داشت. این مساله افزایش تمرکز و سازمان دهی بهتر را به دنبال خواهد داشت.
- شیوه‌های تولید و فروش را مدون می‌کنید و در مورد نحوه استفاده از روش های بازاریابی سنتی و دیجیتال مارکتینگ به نتیجه می‌رسید.
- در برخورد با سرمایه‌گذاران و یا عقد قرار داد با دیگر شرکت‌ها و بانک‌ها، به راحتی می‌توانید کسب و کار خود را توضیح دهید. نکته دیگر اینکه هر فرد یا شرکتی در برخورد با کسب و کار، در اولین قدم از شما بیزینس پلن می‌خواهد.
بیزینس پلن را در چه زمانی بنویسیم؟
در یک کلام بهتر است که بیزینس پلن را به عنوان پایه و اساس کسب و کارتان در نظر داشته باشید. در همان ابتدا، دست به کار شوید و اگر نمی‌توانید تمام بیزینس پلن را بنویسید، حداقل چند صفحه ابتدایی بیزینس پلن‌تان را طراحی کنید و به مرور زمان آن به تکمیل آن بپردازید. شما باید در ابتدای کار حداقل در مورد محصول یا خدمت، شیوه های تولید و فروش و اینکه می خواهید از چه روشی برای بازاریابی استفاده کنید، اطلاعات خوبی داشته باشید. فراموش نکنید که بیزینس پلن و مارکتینگ پلن، اساس و بنیان کسب و کارهای موفق هستند. شما باید در ابتدا بیزینس پلن دقیقی داشته باشید و با استفاده از آن و با توجه به اهداف‌تان به سراغ مارکتینگ پلن یا برنامه بازاریابی بروید و در نهایت به اهداف خود برسید.
تدوین و طراحی بیزینس پلن
برای طراحی و تدوین بیزینس پلن باید زمان کافی را اختصاص دهید و قدم به قدم پیش بروید. در اینجا به شما می‌گوییم که باید چه کنید:
عنوان
در اولین قدم و اولین صفحه، عنوان کسب و کار خود را بنویسید.
خلاصه‌ی اجرایی
پس از عنوان باید شروع به نوشتن خلاصه اجرایی کنید و خلاصه‌ای از کسب و کارتان ارائه دهید. این بخش خیلی مهم است و گاهی فقط همین بخش مورد توجه سرمایه‌گذاران و دیگر افراد قرار می‌گیرد چرا که می‌تواند هر آنچه لازم است را در مورد کسب و کارتان بیان کند. برای این کار قدم‌های زیر را پیش رو دارید: یک جمله در مورد کسب و کار خود بنویسید. این جمله ماهیت آنچه را که با کارتان انجام می‌دهید در بر می‌گیرد و درست زیر عنوان نوشته می‌شود. به مشکل یا مشکلاتی که با کسب و کارتان حل می‌کنید، اشاره کنید. یادتان باشد که هر کسب و کار باید حل کننده یک مشکل یا برطرف کننده یک کمبود یا نیاز در جامعه باشد تا بتواند موفقیت خود را تضمین کند. راه حل مشکلات را ارائه دهید. در اینجا به محصول و خدماتی که قرار است ارائه کنید، می‌پردازید. بنویسید که چگونه این مشکل را یافته‌اید و چگونه می‌خواهید به حل شدن آن در جامعه کمک کنید. بازار هدف خود را تعیین کنید. مشتریان شما چه کسانی هستند و چگونه به آنها دسترسی دارید؟ در اینجا باید از آمارهای دقیق استفاده کنید و بر پایه حدس و گمان اطلاعاتی را وارد نکنید. شما قرار است خدمت یا محصول خود را به چه قشری ارائه دهید؟ پاسخ این سوال به شما کمک می‌کند استراتژی بازاریابی خود را به درستی طراحی کنید. اگر بازار هدف خود را نشناسید نمی دانید آیا باید از روش های بازاریابی سنتی و تبلیغات رسانه ای استفاده کنید و یا برای استفاده از دیجیتال مارکتینگ و ورود به دنیای دیجیتال برنامه داشته باشید. وضعیت رقابت را بررسی کنید. در این بخش باید باید وضعیت کسب و کار خود را در فضای رقابتی بسنجید. ببینید که آیا در حال حاضر مشکل مد نظر شما در جامعه حل شده است؟ آیا افراد و شرکت‌های دیگری خدمات خاصی را در این زمینه ارائه می‌دهند؟ جیگزینی برای محصول یا خدمت شما در بازار هست؟ رقبای‌تان چه کسانی هستند؟ از چه روش هایی برای بازاریابی و تبلیغات بهره می‌برند؟ در مورد تیم اجرایی بنویسید. کمی‌در مورد افرادی که به آنها نیاز دارید توضیح دهید و مشخصات آنها را بنویسید. در نهایت باید به این سوال جواب دهید که چرا افراد با این ویژگی‌ها مناسب کسب و کار شما هستند؟ پس از راه اندازی کسب و کار باید مشخصات افراد را به طور دقیق در این بخش وارد کنید. برنامه مالی را شرح دهید. اطلاعاتی مانند هزینه، فروش و سود را در این بخش وارد کنید. باید بنویسید که قرار است از چه راهی و چگونه درآمد کسب کنید. همچنین درباره مقدار نیاز مالی یا سرمایه و مدت زمان بازگشت آن توضیح دهید. اهدافی که در نظر گرفته‌اید را بنویسید. اگر در حال به روزرسانی بیزینس پلن هستید، در مورد پیشرفت‌هایی که تا به حال حاصل کرده‌اید نیز در این بخش توضیح دهید. در مورد طرح و برنامه توسعه، کمی توضیح دهید. محصول یا خدمات شما چیست و چگونه توسعه می‌یابد؟ بودجه‌ای که برای محصول یا خدمات‌تان در نظر گرفته‌اید، چه قدر است؟
برنامه اجرایی و مدیریت کسب و کار
چه برنامه کاری برای کسب و کار خود و بخش‌های اجرایی و مدیریت آن دارید؟ کسب و کار شما در هر روز چه برنامه‌ای دارد و چگونه کار می‌کند؟ در این بخش باید در مورد خودتان توضیح دهید. کسی که بیزینس پلن شما را می‌خواند باید بداند با چه کسی رو به روست و چه کسی وظیفه مدیریت و نظارت بر کار را برعهده دارد. در مورد انتظاراتی که از تیم مدیریتی دارید هم بنویسید و بگویید نقش هر فرد را در آینده ی کسب و کارتان چگونه می‌بینید. اعضای هیئت مدیره و دلایل انتخاب آنها هم باید در این بخش آورده شود. از افراد حرفه ای خارج از کسب و کار که کارهایی را برای شما انجام می‌دهند هم بنویسید؛ افرادی مانند وکلا که کارهای قانونی را برعهده دارند و یا مشاوران دیجیتال مارکتینگ که در تلاش برای بازاریابی و جذب مشتریان در فضای دیجیتال و اینترنت هستند.
محصول یا خدمت
حالا باید توضیح دهید که کسب و کارتان چه چیزی برای ارائه دارد. محصول یا خدمتی را که قرار است خروجی کسب و کار شما باشد را معرفی کنید. منابعی که برای تولید نیاز دارید و چگونگی تبدیل آن به محصول یا خدمت را شرح دهید.
مراحل اصلی
برای آنکه به هدف برسید چه مراحلی را باید پشت سر بگذارید. این مراحل اصلی را مایلستون (Milestone) نیز می‌نامد. مایلستون‌ها ابزارهای مدیریت پروژه هستند که تاریخ شروع و پایان یا بخش‌ها و بازه‌های زمانی که نیاز به بررسی دارند را مشخص می‌کند. شما هم باید برای کسب و کارتان مایلستون‌هایی را تعریف کنید. ببینید از زمان راه اندازی کسب و کار چه مراحلی را باید پشت سر بگذارید تا به عنوان مثال به بازگشت سرمایه برسید. در چه زمان‌هایی نیاز به بازبینی بیزینس پلن دارید و در چه زمانی باید تغییراتی را در روند کاری خود ایجاد کنید. برای هر یک از اهداف می‌توانید مایلستون‌هایی را بنویسید یا به مرور زمان به تکمیل آنها بپردازید.
منابع مالی
درست است که در خلاصه اجرایی به برنامه مالی اشاره کردید اما در اینجا نیاز است تا دقیقا بنویسید سرمایه کار از کجا، چه زمانی و چطور تامین می‌شود. چه نوع پیش بینی‌هایی باید در مورد منابع مالی داشته باشید و چه مواردی را باید در نظر بگیرید؟ در اینجا باید بگوییم که حضور یک حسابدار برای تکمیل این بخش ضروری به نظر می‌رسد.
مدل کسب و کار
مدل کسب و کار مجموعه‌ای از طرح‌ها یا مدل‌های کوچکتر را در بر می‌گیرد که حرف در مورد آن بسیار است اما به طور خلاصه با استفاده از مدل‌های مختلف در این بخش بنویسید که چرخه کسب و کار شما از کجا شروع می‌شود و به کجا می‌رسد. یعنی شما قرار است :
- چه محصول یا خدمتی را تولید کنید و چه قدر تولید آن طول می‌کشد؟
- فروش را چگونه انجام دهید؟ به صورت مستقیم، با واسطه، آنلاین یا عمده و خرده فروشی؟
- چگونه مشتری را جذب و حفظ کنید و از چه روش‌های بازاریابی استفاده کنید؟ مارکتینگ پلن شما چیست و آیا برای دیجیتال مارکتینگ برنامه‌ای دارید؟
- بر اساس چه برنامه‌ای کار کنید و ساعت کاری‌تان چگونه است؟
- چگونه قرار است به درآمد برسید و چه منابعی برای کسب آن دارید؟
به بیزینس پلن اهمیت دهید
بیزینس پلن نقش مهمی را در کسب و کارتان بازی می‌کند و باید به طور دقیق آن را تنظیم کنید. برای این کار می‌توانید از خدمات مشاوران مختلف از جمله مشاوران بازاریابی و دیجیتال مارکتینگ کمک بگیرید. فراموش نکنید که موفقیت چیزی است که با کار اصولی به دست می‌آید.
